Trang chủ › Cẩm nang học tập › Cẩm nang kiến thức
Phương trình bậc hai là nội dung kiến thức sẽ học từ lớp 9. Đây là kiến thức không thể nào thiếu trong các bài kiểm tra, nó là kiến thức quan trọng và có nhiều ứng dụng trong thực tiễn. Hãy cùng theo chân Học là Giỏi ôn lại khái niệm, cách giải và ứng dụng của phương trình bậc nhất hai ẩn nhé!
Mục lục [Ẩn]
Cổng parabol trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Phương trình bậc hai một ẩn (nói gọn là phương trình bậc hai) là phương trình có dạng $a x^2+b x+c=0$, trong đó $x$ là ẩn; $a, b, c$ là những số cho trước gọi là các hệ số và $a \neq 0$.
Ví dụ: $x^2 +3x=0; x^2-3=0; x^2 -2x+1=0$ là những phương trình bậc hai một ẩn.
Xét phương trình $a x^2+b x+c=0(a \neq 0)$ và biệt thức $\Delta=b^2-4 a c$.
- Nếu $\Delta>0$ thì phương trình có hai nghiệm phân biệt
$x_1=\frac{-b+\sqrt{\Delta}}{2 a} ; x_2=\frac{-b-\sqrt{\Delta}}{2 a} .$
- Nếu $\Delta=0$ thì phương trình có nghiệm kép $x_1=x_2=\frac{-b}{2 a}$.
$\cdot$ Nếu $\Delta<0$ thì phương trình vô nghiệm.
Ví dụ: Giải phương trình: $2 x^2-x-3=0$
a) Phương trình có các hệ số $a=2, b=-1, c=-3$,
$\Delta=(-1)^2-4 \cdot 2 \cdot(-3)=25>0.$
Do $\Delta>0$ nên phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt là:
$x_1=\frac{-(-1)+\sqrt{25}}{2.2}=\frac{3}{2} ; x_2=\frac{-(-1)-\sqrt{25}}{2.2}=-1 \text {. }$
Ngoài ra ta có công thức nghiệm thu gọn cho phương trình bậc hai như sau:
Xét phương trình $a x^2+b x+c=0(a \neq 0)$ vối $b=2 b^{\prime}$ và $\Delta^{\prime}=b^{\prime 2}-a c$.
- Nếu $\Delta^{\prime}>0$ thì phương trình có hai nghiệm phân biệt $x_1=\frac{-b^{\prime}+\sqrt{\Delta^{\prime}}}{a};\quadx_2=\frac{-b^{\prime}-\sqrt{\Delta^{\prime}}}{a} .$
- Nếu $\Delta^{\prime}=0$ thì phương trình có nghiệm kép $x_1=x_2=\frac{-b^{\prime}}{a}$.
- Nếu $\Delta^{\prime}<0$ thì phương trình vô nghiệm.
Nhận xét: Để giải bài toán trên bằng cách lập phương trình bậc hai, ta có thể làm như sau:
Bước 1. Lập phương trình bậc hai
- Chọn ẩn số và đặt điều kiện cho ẩn số
- Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết
- Lập phương trình bậc hai biểu thị mối quan hệ giữa các đại lượng
Bước 2. Giải phương trình bậc hai
Bước 3. Kết luận
- Kiểm tra xem trong các nghiệm của phương trình, nghiệm nào thoả mãn, nghiệm nào không thoả mãn điều kiện của ẩn
- Đưa ra câu trả lời.
Ví dụ: Bác Nga gửi tiết kiệm 200 triệu đồng kì hạn 12 tháng ở một ngân hàng. Sau kì hạn 12 tháng, tiền lãi của kì hạn đó được cộng vào tiền vốn, rồi bác Nga tiếp tục đem gửi cho kì hạn 12 tháng tiếp theo. Tổng số tiền mà bác Nga nhận được sau khi gửi 24 tháng trên là 213635600 đồng. Tìm lãi suất tính theo năm của ngân hàng đó, biết trong 24 tháng đó, lãi suất ngân hàng không thay đổi và bác Nga không rút tiền ra khỏi ngân hàng.
Bài giải
Gọi lãi suất tính theo năm của ngân hàng đó là $x \% /$ năm $(x>0)$.
Số tiền bác Nga có được sau khi gửi tiết kiệm 12 tháng đầu tiên là:
$200+200 \cdot \frac{x}{100}=200\left(1+\frac{x}{100}\right) \text { (triệu đồng). }$
Số tiền bác Nga có được sau khi gửi tiết kiệm 24 tháng là:
$\begin{aligned} 200\left(1+\frac{x}{100}\right)+200\left(1+\frac{x}{100}\right) \cdot \frac{x}{100} & =200\left(1+\frac{x}{100}\right)\left(1+\frac{x}{100}\right) \\& =200\left(1+\frac{x}{100}\right)^2 \text { (triệu đồng). }\end{aligned}$
Vì sau 24 tháng gửi tiết kiệm bác Nga có tổng số tiền là 213635600 đồng nên ta có phương trình:
$200\left(1+\frac{x}{100}\right)^2=213,6356 \text { hay } \frac{1}{50}(100+x)^2=213,6356 \text {; tức là }(100+x)^2=10681,78 \text {. }$
Giải phương trình trên với $x>0$, ta có:
$\begin{aligned} 100+x & =\sqrt{10681,78} \\ 100+x & = 103,35\\x & =3,4 \text { (thoả mãn điều kiện } x>0 \text { ). }\end{aligned}$
Vậy lãi suất tính theo năm của ngân hàng đó là $3,4\%/$năm.
Xem thêm:
Làm thế nào để giải hệ phương trình bậc nhất hai ẩn
Bí kíp học thuộc 7 hằng đẳng thức lớp 8
Như vậy, Học là Giỏi đã tổng hợp các kiến thức quan trọng về phương trình bậc hai một ẩn. Học là Giỏi hi vọng rằng, các bạn học sinh sẽ làm tốt dạng toán này. Chúc các bạn học tốt.
Đăng ký học thử ngay hôm nay
Để con học sớm - Ôn sâu và nhận ưu đãi học phí!
Bài viết xem nhiều
Tổng hợp đáp án, đề thi tốt nghiệp THPT 2025-2026
Thứ sáu, 13/6/2025Tổng hợp đề thi & đáp án vào lớp 10 của 63 tỉnh thành 2025-2026
Thứ hai, 19/5/2025Khám phá các cách tính cạnh huyền tam giác vuông
Thứ ba, 24/9/2024Tổng hợp đầy đủ về công thức lượng giác
Thứ tư, 29/5/2024Thể thơ bảy chữ: Từ truyền thống đến hiện đại
Thứ tư, 29/5/2024Khóa học liên quan
Khóa Luyện thi chuyển cấp 9 vào 10 môn Toán
›
Đánh giá năng lực miễn phí - Toán lớp 11
›
Khóa học tốt trên lớp - Toán lớp 11
›
Khóa luyện thi cấp tốc - Toán lớp 11
›
Khóa Tổng ôn hè - Toán lớp 11
›
Đăng ký học thử ngay hôm nay
Để con học sớm - Ôn sâu và nhận ưu đãi học phí!
Bài viết liên quan
Thứ ba, 1/7/2025 08:07 AM
Các phương pháp quy đồng mẫu số các phân số
Trong chương trình toán tiểu học, phân số luôn là phần kiến thức khiến nhiều học sinh cảm thấy khó tiếp cận. Đặc biệt, việc quy đồng mẫu số thường gây nhầm lẫn nếu không được hướng dẫn cụ thể. Học là Giỏi sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những thắc mắc về quy đồng mẫu số các phân số một cách dễ hiểu và chi tiết.
Thứ ba, 17/6/2025 04:12 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Lâm Đồng 2025
Học là Giỏi tổng hợp trọn bộ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Lâm Đồng 2025 nhằm hỗ trợ học sinh thuận tiện trong việc so sánh kết quả và tự đánh giá năng lực làm bài.
Thứ sáu, 13/6/2025 07:11 AM
Đáp án, đề thi môn Toán THPT Quốc gia 2025
Bài viết cập nhật nhanh chóng và chính xác đề thi cùng đáp án giúp thí sinh so sánh kết quả và định hướng các nguyện vọng phù hợp. Học là Giỏi cung cấp đề thi chính thức môn Toán THPT Quốc gia 2025 được thi vào chiều ngày 26/06/2025 kèm đáp án chi tiết từng mã đề, hỗ trợ thí sinh tra cứu dễ dàng và tiện lợi.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:55 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Đắk Nông 2025
Học là Giỏi sẽ cung cấp đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Đắk Nông 2025 giúp các em dễ dàng đối chiếu bài làm, từ đó ước lượng điểm số một cách chính xác.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:20 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Trà Vinh 2025
Học là Giỏi cung cấp đầy đủ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Trà Vinh 2025 nhằm hỗ trợ học sinh tra cứu, đánh giá điểm bài làm của bản thân.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:13 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Long An 2025
Học là Giỏi sẽ chia sẻ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Long An 2025 được tổng hợp chi tiết, hỗ trợ học sinh đối chiếu kết quả và phụ huynh theo dõi tình hình thi cử chính xác.