Trang chủ › Cẩm nang học tập › Cẩm nang kiến thức
Trong chương trình toán tiểu học, phân số luôn là phần kiến thức khiến nhiều học sinh cảm thấy khó tiếp cận. Đặc biệt, việc quy đồng mẫu số thường gây nhầm lẫn nếu không được hướng dẫn cụ thể. Học là Giỏi sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những thắc mắc về quy đồng mẫu số các phân số một cách dễ hiểu và chi tiết.
Mục lục [Ẩn]
Quy đồng mẫu số là cách làm cho các phân số có mẫu số khác nhau trở thành các phân số có mẫu số giống nhau. Khi thực hiện quy đồng, giá trị của phân số không thay đổi, chỉ mẫu số được điều chỉnh để giống nhau.
Trong chương trình Toán lớp 4, quy đồng mẫu số là phần kiến thức trọng tâm, thường xuyên xuất hiện trong các bài tập. Phương pháp thường được sử dụng trong toán học khi cần tính toán với hai hay nhiều phân số, để cộng, trừ hoặc so sánh các phân số.
Ví dụ:
Phân số và không có cùng mẫu. Sau khi quy đồng, ta được và . Lúc này cả hai phân số đã có chung mẫu số là 15.
Khi học về quy đồng mẫu số, bạn sẽ thường gặp các thuật ngữ sau:
- Mẫu số chung (MSC): Là số tự nhiên mà tất cả các mẫu số của các phân số cần quy đồng đều chia hết cho nó.
Ví dụ: với 3 và 5 thì 15 là mẫu số chung.
- Mẫu số chung nhỏ nhất (MSC nhỏ nhất): Là số nhỏ nhất trong các mẫu số chung. Việc chọn MSC nhỏ nhất giúp phép tính ngắn gọn và dễ làm hơn.
Ví dụ: với mẫu số là 4 và 6, MSC nhỏ nhất là 12.
- Thừa số phụ: Là số cần nhân vào tử số và mẫu số của một phân số để tạo thành phân số có mẫu là MSC.
Cách tìm: Lấy MSC chia cho mẫu số ban đầu.
Không phải lúc nào các phân số cũng dễ dàng quy đồng.Trong quá trình quy đồng mẫu các phân số, có thể xảy ra hai trường hợp phổ biến: các mẫu số không có ước chung nào hoặc một mẫu số là bội của mẫu số còn lại. Vậy nên, tùy tình huống mà ta có thể chọn cách làm phù hợp nhất.
Đây là phương pháp quy đồng tổng quát, có thể áp dụng trong mọi trường hợp kể cả khi các mẫu số không có mối liên hệ trực tiếp.
Cách làm:
- Lấy tử và mẫu của phân số thứ nhất nhân với mẫu số của phân số thứ hai.
- Tương tự, nhân tử và mẫu của phân số thứ hai với mẫu số của phân số thứ nhất.
Ví dụ minh họa:
Quy đồng và
Mẫu số chung (MSC) = 3×5=15
Cách làm:
- Chọn mẫu số lớn hơn làm mẫu số chung.
- Lấy mẫu số lớn chia cho mẫu số nhỏ để tìm thừa số phụ.
- Nhân tử và mẫu của phân số có mẫu nhỏ với thừa số phụ.
- Giữ nguyên phân số còn lại.
Ví dụ minh họa:
Quy đồng và
=> Vì 16 chia hết cho 4 => chọn MSC = 16
Thừa số phụ = 16÷4=4
Giữ nguyên
Cách làm:
- Tìm BCNN của các mẫu số => đó chính là MSC.
- Sau đó làm như các bước thông thường: tìm thừa số phụ, nhân tử và mẫu.
Ví dụ minh họa:
Quy đồng và
BCNN của 3 và 4 là 12 => MSC = 12
Thừa số phụ lần lượt là 4 (12 ÷ 3) và 3 (12 ÷ 4)
Giờ thì Học là Giỏi sẽ hướng dẫn bạn từng bước cụ thể, từ A đến Z, để bạn có thể thực hành ngay mà không bị rối.
Cách 1: Lấy tích của các mẫu số
Ví dụ, với phân số và , bạn có thể lấy MSC = 3×5=15.
Cách 2: Tìm Bội chung nhỏ nhất (BCNN)
Đây là cách tối ưu hơn vì bạn tìm được MSC nhỏ nhất có thể => dễ tính hơn.
Ví dụ: Với phân số và ,
BC của 6: 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48...
BC của 8: 8, 16, 24, 32, 40...
=> BCNN là 24 => MSC = 24
Ví dụ:
Với MSC = 15, mẫu số là 3 => thừa số phụ = 15 ÷ 3 = 5
Mẫu số là 5 => thừa số phụ = 15 ÷ 5 = 3
Ví dụ tiếp theo bước trên:
Dạng bài tập cơ bản
Bài 1:
Quy đồng mẫu số hai phân số sau:
a) và
b) và
Gợi ý:
- Tìm mẫu số chung nhỏ nhất.
- Nhân tử và mẫu mỗi phân số với thừa số phụ tương ứng.
Bài 2:
Quy đồng mẫu số ba phân số:
a) , ,
b)
Gợi ý:
- Tìm bội chung nhỏ nhất.
- Quy đồng từng phân số về mẫu số chung.
Dạng bài tập nâng cao
Bài 3:
Rút gọn rồi quy đồng hai phân số:
a) và
b) và
Gợi ý:
- Rút gọn hai phân số về dạng tối giản
- Tìm mẫu số chung nhỏ nhất
- Quy đồng hai phân số đã rút gọn
Dưới đây là những lỗi hay gặp, mẹo xử lý nhanh và liên hệ kiến thức liên quan giúp bạn học chắc khi xử lý quy đồng mẫu số.
Thực tế, nhiều bạn học sinh làm sai không phải vì không hiểu bài mà vì mắc lỗi ở những chỗ rất cơ bản. Dưới đây là những lỗi phổ biến:
- Không chọn mẫu số chung nhỏ nhất
Bạn có thể chọn đúng mẫu số chung, nhưng nếu nó quá lớn thì sẽ dẫn đến kết quả rắc rối và khó rút gọn sau đó. Tốt nhất nên chọn bội chung nhỏ nhất để tính toán dễ hơn.
- Tính sai thừa số phụ
Nhiều bạn vội vàng nên chia sai khi tìm thừa số phụ. Chỉ cần sai một bước nhỏ là kết quả sẽ lệch ngay. Luôn kiểm tra lại phép chia trước khi nhân tử và mẫu.
- Chỉ nhân tử số hoặc chỉ nhân mẫu số
Đây là lỗi cơ bản nhất. Khi quy đồng, bạn phải nhân cả tử và mẫu với cùng một số để đảm bảo phân số không thay đổi giá trị. Nếu chỉ nhân một phần, phân số sẽ không còn giữ nguyên như ban đầu.
Có những mẹo nhỏ giúp bạn làm bài hiệu quả hơn, đặc biệt trong các bài kiểm tra cần tốc độ và độ chính xác cao:
- Kiểm tra tính chia hết của các mẫu số
Trước khi lao vào tính, hãy xem hai mẫu số có chia hết cho nhau không. Nếu có, bạn có thể chọn mẫu số lớn làm mẫu số chung mà không cần tìm tích hay bội chung nhỏ nhất.
- Ưu tiên rút gọn trước khi quy đồng
Nếu phân số ban đầu khá lớn, bạn nên rút gọn trước. Việc này giúp giảm độ khó phép tính và tránh nhầm lẫn. Một phân số nhỏ gọn luôn dễ xử lý hơn.
- Ghi ra thừa số phụ trước khi nhân
Nhiều bạn vừa nghĩ vừa làm dẫn đến nhầm lẫn. Hãy viết thừa số phụ rõ ràng ra giấy rồi mới nhân, sẽ dễ kiểm soát và dễ kiểm tra hơn.
- Luyện tập thường xuyên
Không có mẹo nào hiệu quả bằng việc thực hành đều đặn. Làm nhiều bài tập giúp bạn nhận ra quy luật, ghi nhớ nhanh và phản xạ tốt khi gặp bài tương tự.
Nắm vững cách quy đồng mẫu số giúp bạn tạo nền tảng vững chắc để giải các dạng toán phức tạp hơn. Trung tâm gia sư online Học là Giỏi hi vọng thông qua bài viết này bạn đã hiểu rõ kiến thức về quy đồng mẫu các phân số và có thể xử lí các bài toán khó hơn trong tương lai.
Đăng ký học thử ngay hôm nay
Để con học sớm - Ôn sâu và nhận ưu đãi học phí!
Bài viết xem nhiều
Tổng hợp đáp án, đề thi tốt nghiệp THPT 2025-2026
Thứ sáu, 13/6/2025Tổng hợp đề thi & đáp án vào lớp 10 của 63 tỉnh thành 2025-2026
Thứ hai, 19/5/2025Khám phá các cách tính cạnh huyền tam giác vuông
Thứ ba, 24/9/2024Tổng hợp đầy đủ về công thức lượng giác
Thứ tư, 29/5/2024Thể thơ bảy chữ: Từ truyền thống đến hiện đại
Thứ tư, 29/5/2024Khóa học liên quan
Khóa Luyện thi chuyển cấp 9 vào 10 môn Toán
›
Đánh giá năng lực miễn phí - Toán lớp 11
›
Khóa học tốt trên lớp - Toán lớp 11
›
Khóa luyện thi cấp tốc - Toán lớp 11
›
Khóa Tổng ôn hè - Toán lớp 11
›
Đăng ký học thử ngay hôm nay
Để con học sớm - Ôn sâu và nhận ưu đãi học phí!
Bài viết liên quan
Thứ ba, 17/6/2025 04:12 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Lâm Đồng 2025
Học là Giỏi tổng hợp trọn bộ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Lâm Đồng 2025 nhằm hỗ trợ học sinh thuận tiện trong việc so sánh kết quả và tự đánh giá năng lực làm bài.
Thứ sáu, 13/6/2025 07:11 AM
Đáp án, đề thi môn Toán THPT Quốc gia 2025
Bài viết cập nhật nhanh chóng và chính xác đề thi cùng đáp án giúp thí sinh so sánh kết quả và định hướng các nguyện vọng phù hợp. Học là Giỏi cung cấp đề thi chính thức môn Toán THPT Quốc gia 2025 được thi vào chiều ngày 26/06/2025 kèm đáp án chi tiết từng mã đề, hỗ trợ thí sinh tra cứu dễ dàng và tiện lợi.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:55 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Đắk Nông 2025
Học là Giỏi sẽ cung cấp đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Đắk Nông 2025 giúp các em dễ dàng đối chiếu bài làm, từ đó ước lượng điểm số một cách chính xác.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:20 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Trà Vinh 2025
Học là Giỏi cung cấp đầy đủ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Trà Vinh 2025 nhằm hỗ trợ học sinh tra cứu, đánh giá điểm bài làm của bản thân.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:13 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Long An 2025
Học là Giỏi sẽ chia sẻ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Long An 2025 được tổng hợp chi tiết, hỗ trợ học sinh đối chiếu kết quả và phụ huynh theo dõi tình hình thi cử chính xác.
Thứ sáu, 6/6/2025 09:05 AM
Đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Hà Nam 2025
Để hỗ trợ các em học sinh kiểm tra lại phần làm bài, Học là Giỏi sẽ cập nhật đầy đủ đáp án, đề thi môn Toán vào 10 tỉnh Hà Nam 2025 một cách nhanh chóng và chính xác nhất.