Phân tích Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê

Dàn ý phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi

Mở bài

Giới thiệu tác giả Lê Minh Khuê: Một trong những cây bút tiêu biểu viết về chiến tranh, đặc biệt là thế hệ thanh niên xung phong thời kháng chiến chống Mỹ.

Khái quát về tác phẩm Những ngôi sao xa xôi: Truyện ngắn ghi lại chân thực và sinh động cuộc sống, tâm hồn và phẩm chất của những cô gái trẻ trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt.

Thân bài

1. Bối cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật

- Các cô gái làm việc tại một tổ trinh sát mặt đường, đóng quân trong một hang đá dưới chân cao điểm, nơi hứng chịu bom đạn ác liệt của kẻ thù.

- Sinh hoạt vô cùng giản dị, thiếu thốn: nước suối đựng trong ca, giải trí duy nhất là một chiếc đài nhỏ.

- Công việc nguy hiểm, đối diện với cái chết mỗi ngày: phải chạy ra đo đạc hố bom, phá bom khi cần thiết, làm việc giữa mưa bom bão đạn.

→ Một môi trường khắc nghiệt đòi hỏi tinh thần thép, lòng dũng cảm và sự gan dạ phi thường.

2. Những phẩm chất chung của các cô gái

- Lí tưởng cao đẹp: Dám gác lại tuổi trẻ, chấp nhận gian khổ để cống hiến cho đất nước.

- Lòng dũng cảm: Không chùn bước trước hiểm nguy, dù phải đối mặt với tử thần.

+ Khi phá bom, họ hành động nhanh nhẹn, chuyên nghiệp, không để nỗi sợ hãi chi phối.

+ Bị thương nhưng vẫn kiên trì hoàn thành nhiệm vụ.

- Tinh thần trách nhiệm cao: Luôn nỗ lực hết mình, không ngại gian khó, không dựa dẫm vào ai.

- Tình đồng chí, đồng đội sâu sắc:

+ Khi Nho bị thương, Thao và Phương Định lo lắng, chăm sóc tận tình.

+ Họ gắn bó, sẻ chia, trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc cho nhau.

→ Chính sự đoàn kết, yêu thương đã tiếp thêm sức mạnh cho họ trong hoàn cảnh khắc nghiệt.

3. Nét tính cách riêng của từng nhân vật

- Nho:

+ Nhỏ nhắn, đáng yêu, hồn nhiên như một cô em gái út trong nhóm.

+ Dù có vẻ ngoài trẻ con nhưng khi chiến đấu lại vô cùng kiên cường, mạnh mẽ.

- Thao:

+ Chị cả trong nhóm, vừa bản lĩnh, quyết đoán trong công việc nhưng lại có nét nữ tính, điệu đà.

+ Dũng cảm trước bom đạn nhưng sợ máu, sợ vắt,  sự đối lập đáng yêu trong tính cách.

- Phương Định:

+ Nhân vật chính, có tâm hồn nhạy cảm, mộng mơ, luôn nhớ về những kỉ niệm thời thiếu nữ.

+ Trong công việc, cô dũng cảm, tự tin, không sợ chết, chỉ lo không hoàn thành nhiệm vụ.

+ Nội tâm sâu sắc, giàu cảm xúc, đặc biệt là những rung động tinh tế khi nhắc về các đồng đội nam.

→ Ba cô gái có cá tính riêng nhưng cùng tạo nên hình ảnh đẹp về những nữ chiến sĩ thanh niên xung phong, những “ngôi sao xa xôi” lấp lánh trên bầu trời Trường Sơn.

Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm:

+ Nội dung: Tái hiện chân thực vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất kiên cường của thế hệ trẻ thời chiến.

+ Nghệ thuật: Lời kể tự nhiên, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, giọng văn trong sáng mà sâu sắc.

- Cảm nhận chung: Những ngôi sao xa xôi vừa là câu chuyện về chiến tranh vừa là bản anh hùng ca về tuổi trẻ, về lòng yêu nước và sự hy sinh cao đẹp.

Các bài phân tích Những ngôi sao xa xôi

Dưới đây là 1 số mẫu bài viết phân tích truyện ngắn những ngôi sao xa xôi mà bạn có thể tham khảo:

Bài mẫu 1 phân tích bài những ngôi sao xa xôi

Dưới bầu trời Trường Sơn khói lửa, nơi bom đạn cày xới từng tấc đất, biết bao chiến sĩ đã ngã xuống để giữ vững con đường huyết mạch tiến về miền Nam. Mảnh đất ấy thấm đẫm máu xương, là chứng nhân của những mất mát, đau thương, nhưng cũng là nơi tỏa sáng rực rỡ nhất tinh thần quả cảm, lạc quan của những người lính trẻ. Là một nhà văn trưởng thành trong những năm tháng kháng chiến ác liệt, Lê Minh Khuê đã gửi gắm vào trang viết của mình những câu chuyện chân thực và xúc động về cuộc sống nơi chiến trường. Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là một tác phẩm tiêu biểu, tái hiện không khí chiến tranh khốc liệt và khắc họa thành công hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong với tâm hồn trong trẻo, hồn nhiên giữa những ngày mưa bom bão đạn. Qua đó, tác phẩm đã tôn vinh vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ, vừa gan góc, kiên cường, vừa giàu cảm xúc và tràn đầy khát vọng sống.

Câu chuyện xoay quanh ba cô gái thanh niên xung phong, Nho, Thao và Phương Định là những con người nhỏ bé nhưng mang trong mình tinh thần thép, sống và chiến đấu nơi trọng điểm ác liệt nhất của tuyến đường Trường Sơn. Giữa khói lửa chiến tranh, nơi mà “màu đất đỏ, trắng lẫn lộn”, họ ngày ngày đối mặt với hiểm nguy khi thực hiện nhiệm vụ của tổ trinh sát mặt đường. Công việc của họ tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đầy thử thách, họ chờ bom nổ, chạy lên cao điểm đo đạc khối lượng đất đá bị san lấp, xác định số bom chưa nổ và nếu cần thiết, trực tiếp phá bom để đảm bảo con đường thông suốt. Công việc ấy đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh nhưng cũng cần đến sự nhanh nhẹn, quyết đoán và tinh thần trách nhiệm cao. Chính trong hoàn cảnh khốc liệt ấy, phẩm chất của ba cô gái càng tỏa sáng rực rỡ, mà đặc biệt là nhân vật Phương Định, người kể chuyện và cũng là nhân vật trung tâm của tác phẩm.

Phương Định là một cô gái Hà Nội, từng sống trong những tháng ngày vô tư, hồn nhiên giữa lòng phố phường nhộn nhịp, để rồi khi đất nước gọi, cô khoác lên mình màu áo lính, dấn thân vào tuyến lửa Trường Sơn. Cô mang trong mình vẻ đẹp trẻ trung, đầy sức sống của một thiếu nữ: “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” và đôi mắt luôn ánh lên những suy tư sâu lắng. Không chỉ có ngoại hình đáng yêu, Phương Định còn có một tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn, luôn nâng niu những kỷ niệm tuổi trẻ và giữ vững niềm tin vào tương lai, vào ngày hòa bình sẽ đến.

Vẻ đẹp của Phương Định toát lên từ ngoại hình tươi trẻ, từ nét duyên dáng, kiêu kỳ rất riêng của một cô gái Hà Nội. Giữa chốn Trường Sơn đầy khói lửa, cô vẫn giữ được phong thái đằm thắm, dịu dàng mà không kém phần tinh nghịch. Những anh lính lái xe vẫn thường để ý đến cô, những lá thư dài gửi qua đường dây là minh chứng rõ ràng nhất. Thế nhưng, cô không hề vồn vã đáp lại. Trái lại, khi những cô gái khác xúm quanh một anh bộ đội khéo nói nào đó, Phương Định thường chỉ lặng lẽ đứng xa, khoanh tay trước ngực, mắt nhìn về một nơi nào đó xa xăm. Chính sự điềm tĩnh ấy khiến cô trở nên cuốn hút hơn, một nét kiêu kỳ rất tự nhiên, rất đáng yêu, nhưng không hề xa cách. Điều làm nên vẻ đẹp đặc biệt của Phương Định còn là sự yêu đời giữa bom đạn chiến trường. Cô say mê ca hát, thích ngân nga theo những giai điệu quen thuộc, có khi lại tự bịa lời mà hát, dù lời lẽ đôi lúc vụng về, ngô nghê đến mức làm cô phải bật cười một mình. Cô yêu những bài hành khúc sôi nổi của bộ đội, say mê những làn điệu dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng, và cũng thích cả Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Có những buổi chiều, cô ngồi bó gối, mơ màng cất lên những câu hát: "Về đây khi mái tóc còn xanh xanh", để rồi lòng cô cũng như bay theo lời ca, quên đi những hiểm nguy rình rập ngoài kia.

Phương Định không chỉ hát cho riêng mình, mà cô còn hát để động viên hai người đồng đội, Nho và Thao. Giữa không gian yên lặng đến rợn người, chỉ còn lại âm thanh rè rè của máy bay trinh sát, tiếng hát của cô vang lên, như một lời cổ vũ, một nguồn động viên ấm áp giữa chiến trường khốc liệt. Chính những giai điệu ấy giúp cô xua tan đi nỗi mệt mỏi, quên đi mùi khói bom đạn vẫn ám vào quần áo mỗi ngày. Và cũng nhờ thế, tâm hồn cô vẫn giữ được nét hồn nhiên, mộng mơ, để rồi khi cơn mưa đá bất chợt trút xuống, cô lại say sưa đắm chìm trong niềm vui con trẻ, như thể chiến tranh chưa từng tồn tại. Mang theo tuổi trẻ đầy nhiệt huyết của mình đến với Trường Sơn, Phương Định cũng mang theo những ký ức đẹp đẽ về Hà Nội, nơi cô đã lớn lên, nơi chứa đựng bao kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ. Trong tâm trí cô, Hà Nội hiện lên với những hình ảnh rất đỗi thân quen, bóng dáng người mẹ hiền từ, ô cửa sổ nhỏ mở ra khoảng trời bình yên, tiếng rao của bà bán xôi đội chiếc mủng trên đầu, hay cả những cú sút vô tư của lũ trẻ con nơi góc phố. Tất cả những điều ấy như một mạch nguồn không bao giờ vơi cạn, chảy trong lòng cô, nuôi dưỡng tâm hồn cô giữa những ngày khốc liệt của chiến tranh. Và rồi, khi cơn mưa đá bất chợt ào xuống giữa Trường Sơn rực lửa, những ký ức ấy lại tràn về mạnh mẽ hơn bao giờ hết, khiến lòng cô rung lên những xúc cảm vừa bồi hồi, vừa xúc động. Có lẽ chính những ký ức tươi đẹp đó đã trở thành nguồn động viên vô hình, tiếp thêm sức mạnh để cô vững vàng hơn trên con đường đầy gian khổ phía trước.

Nhưng nếu như tâm hồn Phương Định mang nét mơ mộng, hồn nhiên của một cô gái trẻ, thì ẩn sâu bên trong cô lại là một tinh thần dũng cảm phi thường, sẵn sàng đối diện với mọi hiểm nguy. Giữa những trận mưa bom bão đạn của kẻ thù, khi những quả bom chưa nổ vẫn còn rải rác trên mặt đất, nhiệm vụ của cô là lao ra giữa vùng trọng điểm để rà phá bom, công việc mà chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể đổi lấy mạng sống. Thần chết như đang rình rập, ẩn mình đâu đó trong ruột những quả bom còn lạnh lẽo, vô tri. Thế nhưng, đối diện với tình huống ấy, Phương Định vẫn giữ được sự bình tĩnh đến lạ thường. Cô có nghĩ đến cái chết, nhưng với cô, đó là một ý niệm mờ nhạt, không rõ ràng. Điều quan trọng nhất trong tâm trí cô lúc này không phải là sự sống hay cái chết, mà là làm thế nào để hoàn thành nhiệm vụ, liệu quả bom có phát nổ hay không, nếu không thì phải tìm cách kích nổ lần thứ hai. Ngay cả trong những khoảnh khắc sinh tử ấy, Phương Định vẫn bộc lộ sự nhạy cảm, tinh tế của mình. Cô cảm nhận mọi thứ một cách sắc bén, rõ nét đến gai người, từ ánh nắng chói chang phản chiếu trên vỏ bom đến những âm thanh nhỏ nhất giữa sự im lặng đáng sợ của chiến trường. Cô lắng nghe tiếng động khẽ khàng của bom, cảm nhận hơi nóng phả ra từ mặt đất, và thậm chí là "một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi". Cô ý thức được sự nguy hiểm nhưng vẫn kiên trì, bình tĩnh đến cùng. Chính trong những giây phút ấy, vẻ đẹp kiên cường và tinh thần trách nhiệm cao cả của Phương Định càng trở nên rực rỡ hơn bao giờ hết, như một ngôi sao sáng lấp lánh giữa bầu trời Trường Sơn mịt mù khói lửa.

Giữa ranh giới mong manh của sự sống và cái chết, Phương Định vẫn giữ được sự bình tĩnh đến đáng kinh ngạc. Khi đứng trước một quả bom chưa nổ, cô gái ấy vẫn cảm nhận được từng chi tiết nhỏ nhất: "Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành." Phải là một người có bản lĩnh thép mới có thể có những cảm nhận sắc bén và bình tĩnh đến như vậy. Công việc của cô không có chỗ cho sự sợ hãi hay do dự, bởi mỗi ngày, cô đều phải thực hiện nhiệm vụ này đến năm lần, ít nhất cũng ba lần. Dần dần, những hiểm nguy dường như trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống của cô. Nhưng quen không có nghĩa là mất đi sự cảnh giác, mà là học cách đối diện và vượt qua nỗi sợ hãi để hoàn thành trách nhiệm của mình. Thế nhưng, trong vẻ ngoài gan góc ấy, Phương Định vẫn mang trong mình một trái tim ấm áp, tràn đầy tình cảm yêu thương dành cho đồng đội. Tình đồng chí, đồng đội đối với cô là sự gắn bó trong công việc và là sự sẻ chia, quan tâm chân thành trong từng khoảnh khắc. Cô lo lắng khi Thao lên cao điểm mà vẫn chưa quay về, cô chăm sóc tận tình cho Nho khi đồng đội bị thương. Từ việc lau vết thương, tiêm thuốc cho Nho đến những cử chỉ vỗ về, an ủi, tất cả đều thể hiện sự dịu dàng, tận tâm như một người chị chăm sóc em gái của mình. Và chính tình cảm đồng đội nồng hậu ấy cũng trở thành chỗ dựa vững chắc, giúp Phương Định thêm vững tin, thêm mạnh mẽ giữa những ngày chiến đấu gian lao. Trong chiến tranh, giữa những cơn mưa bom bão đạn, tình người vẫn luôn tỏa sáng như một ngọn lửa ấm áp, giúp những người lính vượt qua những thử thách cam go nhất.

Phương Định còn mang trong mình một niềm ngưỡng mộ sâu sắc đối với những người lính. Đối với cô, những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ là những con người đẹp nhất, thông minh nhất, can đảm và cao thượng nhất. Cô tự hào khi được sát cánh bên họ, được chiến đấu vì một lý tưởng chung. Mỗi lần lao ra trận địa phá bom, dù trong lòng vẫn còn chút lo sợ, nhưng ánh mắt dõi theo của các anh chiến sĩ lại tiếp thêm cho cô sức mạnh. Cô tự nhủ: "Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi mà có thể đàng hoàng mà bước tới." Đó là lòng tự trọng, là niềm kiêu hãnh, là tinh thần quật cường của một cô gái tuổi đôi mươi giữa bom đạn chiến tranh. Những suy nghĩ ấy đã biến một cô gái Hà Nội mơ mộng thành một nữ chiến sĩ dũng cảm, kiên định, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.

Mang trong mình những phẩm chất cao đẹp của thế hệ thanh niên xung phong thời chống Mỹ, Phương Định trở thành hình tượng tiêu biểu cho người con gái Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến. Cô dũng cảm, kiên cường trước gian khổ, nhưng cũng vô cùng nhạy cảm và tràn đầy tình yêu thương. Ở cô có sự hòa quyện giữa lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với nét duyên dáng, trẻ trung của một thiếu nữ Hà Nội. Chính sự kết hợp hài hòa ấy đã làm nên vẻ đẹp rất riêng, rất đáng trân trọng của Phương Định và của cả một thế hệ thanh niên Việt Nam.

Tựa đề “Những ngôi sao xa xôi” mang ý nghĩa tượng trưng cho vẻ đẹp lấp lánh của những cô gái thanh niên xung phong, từ đó gợi lên sự hy sinh thầm lặng của họ. Những con người ấy như những vì sao sáng giữa bầu trời rộng lớn, lặng lẽ tỏa sáng dù có thể ít ai nhìn thấy. "Xa xôi" vừa là khoảng cách địa lý vừa là hình ảnh ẩn dụ cho những tâm hồn cao đẹp, những cống hiến lặng thầm mà vĩ đại. Để rồi khi nhìn thật kỹ, cảm nhận thật sâu, ta mới có thể thấy được ánh sáng lung linh rực rỡ ấy, ánh sáng của lòng dũng cảm, của niềm tin, của tình yêu Tổ quốc cháy bỏng trong trái tim những con người trẻ tuổi.

Bài mẫu 2 phân tích tác phẩm những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê là một cây bút xuất sắc chuyên viết về truyện ngắn, đặc biệt là những tác phẩm khai thác đề tài tuổi trẻ trong chiến tranh. Giữa những năm tháng kháng chiến chống Mỹ đầy khốc liệt, bà đã cho ra đời truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” vào năm 1971. Tác phẩm không chỉ phản ánh chân thực cuộc sống chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn mà còn khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và lý tưởng sống cao cả của họ.

Câu chuyện xoay quanh ba cô gái trẻ thuộc tổ trinh sát mặt đường. Họ là những con người đến từ những miền quê khác nhau, nhưng số phận đã gắn kết họ lại trong cùng một nhiệm vụ đầy hiểm nguy và thử thách. Trong môi trường khắc nghiệt của chiến trường, giữa mưa bom bão đạn, họ sát cánh bên nhau, cùng chia sẻ những gian lao và hiểm nguy. Công việc của họ đầy rẫy những hiểm họa cận kề, khi bom địch trút xuống, họ phải lập tức chạy ra giữa những hố bom, đo đạc khối lượng đất bị san lấp, kiểm tra xem còn quả bom nào chưa phát nổ và nếu cần thiết, phải trực tiếp phá bom. Mỗi ngày trôi qua, họ đều phải đối mặt với cái chết, sống trong sự đe dọa thường trực của bom đạn quân thù. Không khí căng thẳng đến nghẹt thở: “Mặt đất vẫn còn bốc khói, cả không gian như rung lên sau mỗi trận oanh tạc. Máy bay gầm rú trên bầu trời, bỏ lại phía sau những hố bom ngổn ngang.” Trong hoàn cảnh ấy, chỉ những con người có tinh thần thép, dũng cảm phi thường và trách nhiệm cao cả với nhiệm vụ mới có thể kiên trì bám trụ, tiếp tục chiến đấu vì tuyến đường huyết mạch của Tổ quốc.

Dù phải sống và làm việc trong hoàn cảnh gian khổ, hiểm nguy, xa cách đồng đội, nhưng ba cô gái thanh niên xung phong ấy vẫn luôn gắn bó với nhau như một gia đình. Họ chia sẻ từng khoảnh khắc, cùng nhau vượt qua khó khăn, luôn quan tâm, lo lắng cho nhau. Ở họ vẫn vẹn nguyên những nét hồn nhiên, trong trẻo của tuổi trẻ, vẫn giữ được những ước mơ, niềm vui giản dị, và đặc biệt, họ luôn biết cách làm đẹp cho cuộc sống dù ở ngay giữa chiến trường khốc liệt. Trong tổ trinh sát, chị Thao là người lớn tuổi nhất. Chị thích chép những bài hát vào sổ tay, nhưng lại sợ máu và sợ cả những con vắt bám đầy trong rừng. Nho nhỏ nhắn, thích thêu thùa, thích ăn kẹo, cô có dáng vẻ đáng yêu và tinh nghịch, làn da trắng trẻo, tròn trịa, khiến Phương Định ví von rằng Nho như một que kem mát lạnh giữa cái nắng bỏng rát của Trường Sơn. Nho có vẻ ngoài dịu dàng, nhưng cũng không kém phần gan dạ và kiên cường khi đối diện với hiểm nguy. Người nổi bật nhất trong ba cô gái chính là Phương Định, nhân vật trung tâm của câu chuyện. Cô gái Hà Nội ấy mang nét duyên dáng, xinh xắn với mái tóc tết thành hai bím dày, mềm mại, chiếc cổ cao kiêu hãnh tựa đài hoa loa kèn, và đôi mắt sâu thẳm mang một ánh nhìn xa xăm. Vừa rời xa tuổi học trò đầy mộng mơ, chiến trường đã tôi luyện Phương Định thành một chiến sĩ dũng cảm, kiên cường. Ngày ngày, cô đối mặt với cái chết khi thực hiện nhiệm vụ phá bom. Cô cũng nghĩ đến điều đó, nhưng điều quan trọng hơn vẫn là hoàn thành công việc: “Liệu mìn có nổ không? Nếu không, phải làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?” Sự gan dạ và tinh thần trách nhiệm của cô chính là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ thanh niên xung phong trong những năm tháng kháng chiến ác liệt.

Nhà văn Lê Minh Khuê đã khắc họa tinh tế diễn biến tâm trạng của Phương Định trong những giây phút căng thẳng khi phá bom. Từ sự cảnh giác trước sự im lặng đầy bất trắc của chiến trường đến cảm giác có những đôi mắt đang dõi theo mình từ xa, những chiến sĩ cao xạ vẫn lặng lẽ quan sát từng hành động của cô. Chính lòng tự trọng và ý thức trách nhiệm đã tiếp thêm cho cô sự can đảm: “Tôi tiến lại gần quả bom... Tôi sẽ không đi khom, vì các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể đàng hoàng mà bước tới.” Chỉ một câu nói đơn giản nhưng lại thể hiện rõ bản lĩnh của một cô gái trẻ không chịu khuất phục trước nguy hiểm. Khoảnh khắc đối diện với tử thần, từng cảm giác của Phương Định đều được miêu tả tỉ mỉ. Khi chiếc xẻng vô tình chạm vào vỏ quả bom, cô cảm nhận được âm thanh sắc lạnh đến gai người, như cứa vào da thịt. Bề mặt quả bom nóng ran, một dấu hiệu chẳng lành khiến tim cô như bị siết chặt. Nhưng dù đối mặt với cái chết mỗi ngày, cô vẫn không hề tỏ ra sợ hãi hay nao núng. Công việc phá bom đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống của ba cô gái thanh niên xung phong, biến họ thành những con người kiên cường và đáng khâm phục.

Thế nhưng, giữa khói lửa chiến tranh, tâm hồn của Phương Định vẫn vẹn nguyên sự trong trẻo và giàu cảm xúc. Cô thích hát, thích tự bịa lời cho những giai điệu mà mình yêu thích. Dân ca quan họ mềm mại, hành khúc hào hùng, những ca khúc nước ngoài như "Kachiusa" hay cả những giai điệu ngọt ngào của dân ca Ý, tất cả đều là những niềm vui nhỏ nhoi giúp cô quên đi sự khốc liệt của chiến trường. Đôi khi, cô lặng lẽ ngồi bó gối, để những hồi ức về gia đình, về thành phố Hà Nội thân thương ùa về. Chỉ một cơn mưa đá thoáng qua cũng đủ khiến cô bồi hồi, thổn thức như được trở về với tuổi thơ. Phương Định cũng ý thức được vẻ đẹp của bản thân, cô biết rằng mình được nhiều người để ý, nhưng luôn giữ một thái độ thờ ơ, có phần kiêu kỳ. Thế nhưng, trong thẳm sâu trái tim, cô vẫn luôn dành sự ngưỡng mộ lớn nhất cho những người chiến sĩ, những con người khoác trên mình bộ quân phục, trên mũ có ngôi sao sáng. Đối với cô, họ là những con người đẹp nhất, can đảm và cao thượng nhất. Chính sự mộng mơ, hồn nhiên song hành cùng lòng dũng cảm, kiên cường đã làm nên vẻ đẹp rực rỡ của cô gái thanh niên xung phong trong những năm tháng chiến tranh đầy gian khổ nhưng cũng chan chứa lý tưởng và niềm tin.

Việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất cùng lối dẫn chuyện tự nhiên, giàu cảm xúc đã giúp tác giả tái hiện một cách chân thực thế giới nội tâm phong phú của nhân vật. Ngôn ngữ trẻ trung, sinh động, gần gũi với cách nghĩ, cách cảm của những cô gái tuổi đôi mươi khiến câu chuyện trở nên chân thực và giàu sức hút. Đặc biệt, nghệ thuật miêu tả tâm lý tinh tế đã giúp người đọc cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp vừa hồn nhiên, trong sáng, vừa kiên cường, dũng cảm của những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường lửa.

Dù câu chuyện đã khép lại, nhưng những dư âm mà nó để lại vẫn vẹn nguyên trong lòng người đọc. Hình ảnh những cô gái trẻ với lòng nhiệt huyết, sự hy sinh thầm lặng và tinh thần lạc quan giữa bom đạn chiến trường vẫn mãi lung linh, tỏa sáng như những ngôi sao lấp lánh trên bầu trời Trường Sơn rộng lớn. Họ là những biểu tượng đẹp đẽ của thế hệ thanh niên Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến, là những vì sao tuy xa mà sáng mãi trong tâm trí của mỗi chúng ta.

Bài mẫu 3 phân tích truyện ngắn những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê là một trong những cây bút tiêu biểu của nền văn học thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Trưởng thành từ cuộc chiến, bà từng là thanh niên xung phong, trực tiếp trải qua những tháng ngày gian khổ trên tuyến đường Trường Sơn. Chính những trải nghiệm ấy đã trở thành chất liệu để bà sáng tác, tập trung khắc họa cuộc sống chiến đấu của thế hệ trẻ trong chiến tranh, ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất và tinh thần quả cảm của họ. “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm xuất sắc, tiêu biểu cho phong cách viết của bà trong thời kỳ này.

Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” ra đời vào năm 1971, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang bước vào giai đoạn khốc liệt. Tác phẩm khắc họa chân thực những thử thách, hiểm nguy mà những cô gái thanh niên xung phong phải đối mặt, từ đó tôn vinh tinh thần kiên cường, ý chí bất khuất của họ. Xoay quanh ba nhân vật chính là Phương Định, Nho và Thao, truyện đã vẽ nên bức chân dung sống động về những con người trẻ tuổi, mỗi người một cá tính, một tâm hồn, nhưng đều mang trong mình lòng yêu nước sâu sắc và khát khao cống hiến cho Tổ quốc.

Nhân vật trung tâm của tác phẩm là Phương Định, một cô gái Hà Nội trẻ trung, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, đại diện tiêu biểu cho thế hệ thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Trước hết, cô là một người gan dạ, kiên cường. Công việc mà cô và đồng đội đảm nhận vô cùng nguy hiểm và đầy gian khổ. Giữa chiến trường ác liệt, nơi bom đạn giày xéo từng ngày, họ thuộc tổ trinh sát mặt đường, luôn phải đối mặt với tử thần khi đo lượng đất đá san lấp hố bom, kiểm tra số bom chưa nổ và trực tiếp thực hiện nhiệm vụ phá bom để mở đường cho những đoàn xe tiến vào miền Nam. Công việc ấy đòi hỏi sự dũng cảm và bản lĩnh phi thường. Ngay khi máy bay địch vừa rời đi, họ lập tức có mặt trên cao điểm: “Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh đó nhiều quả bom chưa nổ.” Căng thẳng là thế, hiểm nguy rình rập là thế, nhưng Phương Định vẫn dứt khoát tiến về phía trước, sẵn sàng đối mặt với thử thách khắc nghiệt nhất. Dưới cái nắng cháy da, đứng trước những quả bom có thể phát nổ bất cứ lúc nào, cô không cho phép mình run sợ. Từng bước đi của cô đều đầy cẩn trọng, mọi giác quan trở nên nhạy bén hơn bao giờ hết. Dù cái chết luôn cận kề, nhưng đối với Phương Định, điều quan trọng nhất không phải là lo lắng cho tính mạng của bản thân, mà là liệu mình có phát nổ hay không, nếu không nổ thì phải tìm cách châm mìn lần thứ hai. Cô ý thức rõ ràng về trách nhiệm của mình, đặt nhiệm vụ lên trên nỗi sợ hãi. Vẻ đẹp ấy, tinh thần ấy chính là biểu tượng cho sự gan góc, quả cảm của những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường lửa Trường Sơn. 

Ẩn sau vẻ kiên cường, dũng cảm nơi chiến trường là một tâm hồn tinh tế, mơ mộng và giàu cảm xúc. Dù đã gắn bó với chiến trường suốt ba năm, đối mặt với bao hiểm nguy, gian khổ, nhưng Phương Định vẫn giữ nguyên vẹn sự hồn nhiên, trong trẻo của một cô gái trẻ. Ở cô luôn toát lên vẻ tự tin, yêu đời, tự nhận xét về mình với niềm kiêu hãnh: “Hai bím tóc dày, tương đối mềm và một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn.” Đôi mắt cô cũng mang nét đẹp rất riêng, sâu thẳm và xa xăm, như lời nhận xét của những anh lính lái xe khi ngang qua. Không chỉ vậy, Phương Định còn là một cô gái yêu thích ca hát. Cô hát mọi lúc, mọi nơi, hát nhiều thể loại, từ dân ca quan họ đến những khúc hành quân rộn ràng, có khi còn tự bịa lời mà hát. Trong khói lửa chiến tranh, giữa những ngày tháng ác liệt, cô vẫn giữ trọn sự lạc quan, yêu đời, như một ngọn lửa nhỏ ấm áp giữa chiến trường. Cô cũng rất nhạy cảm, tinh tế trước những điều giản dị của cuộc sống. Chỉ một cơn mưa đá bất chợt cũng khiến cô vui sướng, háo hức như một đứa trẻ, làm sống dậy trong lòng cô bao kỷ niệm về tuổi thơ, về mái nhà thân yêu nơi phố phường Hà Nội. Nhưng có lẽ điều đáng trân quý nhất ở Phương Định chính là tình cảm gắn bó sâu sắc với đồng đội. Khi Nho bị thương, cô ân cần, chu đáo chăm sóc cho cô em gái nhỏ bằng tất cả sự lo lắng và yêu thương chân thành. Ở Phương Định, ta thấy được sự hòa quyện giữa vẻ đẹp tâm hồn nữ tính, trong sáng với lòng dũng cảm, gan góc của một người chiến sĩ kiên cường.

Bên cạnh Phương Định, ta không thể không nhắc đến chị Thao, một người phụ nữ cứng cỏi, điềm tĩnh, nhưng ẩn sâu trong đó vẫn có những nét rất nữ tính, rất dịu dàng. Trong những giây phút căng thẳng trước khi bước vào nhiệm vụ, chị giữ một thái độ bình thản đến đáng ngạc nhiên, thậm chí có phần khiến người khác phải sốt ruột, chị thản nhiên móc bánh quy trong túi ra nhai, như thể chẳng có chuyện gì quan trọng sắp xảy ra. Ngay cả khi trở về từ những cuộc phá bom đầy hiểm nguy, chị vẫn không hề để lộ sự lo lắng hay sợ hãi, giữ cho mình một vẻ ngoài điềm nhiên, kiên cường. Thế nhưng, trái ngược với vẻ cứng rắn đó, chị Thao lại có những nét rất đỗi nữ tính. Chị tỉa lông mày nhỏ như sợi tăm, áo lót cái nào cũng thêu chỉ cẩn thận, dù không biết hát nhưng vẫn kiên nhẫn chép kín ba quyển sổ tay những lời bài hát mà mình yêu thích. Đặc biệt, chị có một nỗi sợ không giấu được, đó là sợ máu. Khi thấy máu, khuôn mặt chị tái mét, ánh mắt bàng hoàng như không còn sự sống. Lần Nho bị thương, chị vừa lo lắng, vừa luống cuống, tay chân lóng ngóng đến mức chỉ muốn lập tức gọi điện về đơn vị để tìm sự giúp đỡ.

Những cử chỉ, hành động ấy cho thấy một tâm hồn giàu tình cảm, một con người tuy mạnh mẽ, cứng cỏi nhưng vẫn luôn tràn đầy yêu thương và sự quan tâm dành cho đồng đội. Và nhắc đến tổ trinh sát mặt đường, ta cũng không thể quên Nho, cô em út bé nhỏ, luôn được mọi người yêu thương, che chở. Ở Nho toát lên vẻ xinh xắn, nhẹ nhàng, đáng yêu, hệt như một que kem mát lạnh giữa ngày hè, khiến ai cũng muốn ôm vào lòng mà vỗ về. Nhưng đằng sau dáng vẻ mong manh ấy là một trái tim kiên cường và một tinh thần chiến đấu quật cường. Trước hiểm nguy, cô không hề tỏ ra sợ hãi, ngay cả khi bị thương, cô cũng chẳng hề rên rỉ hay than vãn, vẫn giữ một thái độ kiên định, quyết không rời đơn vị, bám trụ với đồng đội đến cùng.

Tác phẩm được kể theo ngôi thứ nhất, dưới góc nhìn của nhân vật Phương Định. Cách lựa chọn ngôi kể này giúp câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi và tạo điều kiện để tác giả thể hiện trọn vẹn thế giới nội tâm của nhân vật. Nhờ đó, người đọc có thể cảm nhận rõ những suy nghĩ, cảm xúc, tâm trạng của Phương Định, một cô gái trẻ đang sống và chiến đấu nơi chiến trường ác liệt. Đồng thời, ngôi kể này cũng giúp khắc họa rõ nét sự hồn nhiên, lạc quan và tình cảm gắn bó giữa ba cô gái thanh niên xung phong giữa những ngày tháng đầy gian khổ. Hơn thế nữa, việc để nhân vật chính trực tiếp kể lại câu chuyện khiến lời kể trở nên đáng tin cậy, bởi chính cô là người đã trải qua, đã chứng kiến tất cả. Ngôn ngữ trong tác phẩm mang phong cách trẻ trung, tự nhiên, gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày. Giọng điệu kể chuyện linh hoạt, lúc nhanh, lúc chậm tùy theo hoàn cảnh. Khi miêu tả những giây phút căng thẳng trên chiến trường, câu văn ngắn, gọn, dồn dập, gợi cảm giác gấp gáp, khẩn trương. Nhưng khi hồi tưởng về quá khứ, về những ký ức tuổi thơ, nhịp điệu lại chậm rãi, nhẹ nhàng, gợi lên sự trong trẻo, bình yên của một thời chưa bị chiến tranh tàn phá. Tác giả cũng sử dụng nhiều câu rút gọn, câu đặc biệt, giúp lời kể thêm sinh động, giàu chất khẩu ngữ, thể hiện được cá tính và suy nghĩ của nhân vật.

Với nghệ thuật kể chuyện đặc sắc ấy, tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh những nữ thanh niên xung phong kiên cường, dũng cảm trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ. Phương Định, Nho, Thao, mỗi người một cá tính, một tâm hồn, nhưng đều có chung lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu quên mình. Họ chính là biểu tượng đẹp đẽ cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chiến, những con người mang trong mình trái tim nồng nhiệt, một tâm hồn trong sáng, một ý chí kiên cường. Tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp của những người con gái nơi chiến trường, từ đó khắc sâu tinh thần lạc quan, bất khuất của những chiến sĩ thanh niên xung phong, những ngôi sao lấp lánh giữa bầu trời Trường Sơn khói lửa.

Xem thêm:

Phân tích nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa

Phân tích truyện ngắn Lặng Lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long  

Kết luận 

Qua bài phân tích Những ngôi sao xa xôi, ta càng thêm trân trọng tinh thần quả cảm và tâm hồn trong trẻo của thế hệ trẻ Việt Nam thời chiến. Bằng ngòi bút chân thực, tinh tế, Lê Minh Khuê đã dựng lên bức tranh sống động về những cô gái thanh niên xung phong,những ngôi sao kiêu hãnh, tỏa sáng giữa Trường Sơn bom đạn, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc. Trung tâm gia sư online Học là Giỏi hi vọng qua bài phân tích trên bạn đã biết cách phân tích truyện ngắn này sao cho hiệu quả nhất nhé.