Nắm trọn kĩ năng nói và nghe soạn văn 8 Chân trời sáng tạo

Kĩ năng nói và nghe là gì?

Kĩ năng nói: gồm các yêu cầu về âm lượng, tốc độ, sự liên tục, cách diễn đạt, trình bày, thái độ, sự kết hợp các cử chỉ,điệu bộ, phương tiện hỗ trợ khi nói,...
 

Kĩ năng nghe: gồm các yêu cầu về cách nghe, cách ghi chép, hỏi đáp, thái độ, sự kết hợp các cử chỉ, điệu bộ khi nghe, nghe qua các phương tiện kĩ thuật,…

Kĩ năng nói và nghe có tính tương tác: gồm các yêu cầu về thái độ, sự tôn trọng nguyên tắc hội thoại và các quy định trong thảo luận, phỏng vấn,… 

Lí do cần phải soạn văn phần nói và nghe?

Soạn văn 8 nói chung và soạn văn phần nói và nghe nói riêng là việc làm cần thiết và hết sức quan trọng với mục đích giúp các em học sinh học tốt và chủ động trong bộ môn ngữ văn, đặc biệt là phần nói và nghe. Bởi lẽ, việc soạn bài nói và nghe sẽ giúp học sinh có sự chuẩn bị kĩ về nội dung bài học trước khi lên lớp, từ đó biết trình bày dễ hiểu, mạch lạc các ý tưởng và cảm xúc; nói rõ ràng, đúng trọng tâm, có thái độ tự tin khi nói trước nhiều người; biết nghe hiểu với thái độ phù hợp và phản hồi hiệu quả.
 

Yêu cầu cần đạt về phần nói – nghe

Dưới đây là bảng thống kê các yêu cầu cần đạt về phần nói – nghe mà Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018 đã đề ra đối với học sinh lớp 8 và các bài học tương ứng trong sách Ngữ văn 8, bộ Chân trời sáng tạo:
 

Hướng dẫn kĩ năng nói và nghe để bài soạn văn 8 Chân trời sáng tạo

Phần nói:

Trước khi trình bày hoặc thuyết trình
Xác định đề tài, mục đích nói, đối tượng người nghe, không gian và thời gian trình bày.
Xác định thông tin cần tìm và cách tìm.
Dự kiến nội dung; liệt kê và sắp xếp những ý cần trình bày theo trình tự hợp lí.
Chuẩn bị hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu,... (nếu cần) hoặc phương tiện hỗ trợ trình chiếu (ứng dụng word/ powerpoint, máy chiếu, màn hình chiếu,...)
Dự kiến câu hỏi của người nghe và câu trả lời.
Trình bày hoặc thuyết trình
Trình bày to, rõ, ngắn gọn, mạch lạc, tập trung làm rõ (những) ý chính; mở đầu và kết thúc hấp dẫn, ấn tượng.
Sử dụng từ ngữ đơn giản, chính xác, đa dạng; giọng điệu, tốc độ, sự ngắt nghỉ,... phù hợp với nội dung, mục đích nói và đối tượng người nghe.
Kết hợp sử dụng ngôn ngữ hình thể, hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu, video clip,...
Tương tác với người nghe: chào hỏi, cảm ơn, mời nêu câu hỏi,...
 

Phần nghe:

Trước khi nghe
Chuẩn bị bút, giấy để ghi chép.
Tìm hiểu trước nội dung nghe.
Xác định mục tiêu nghe.
Trong khi nghe
Xác định nội dung chính của bài nói qua một số dấu hiệu ngôn ngữ (Thứ nhất là, ngoài ra, cuối cùng,...); những từ ngữ được lặp lại, diễn giải, nói chậm,...
Quan sát nét mặt, thái độ, giọng điệu,... của người nói để hiểu quan điểm của họ đối với vấn đề được trình bày.
Ghi ngắn gọn nội dung nghe được bằng dàn ý, từ khóa, cụm từ,...; sắp xếp các thông tin theo một trật tự logic; đánh dấu những thông tin quan trọng, thú vị.
Liệt kê những câu hỏi cần trao đổi với người nghe.
Thể hiện sự tương tác với người nói bằng ánh mắt, nụ cười, cái gật đầu,...
Trao đổi
Tôn trọng quy tắc lượt lời: không ngắt lời người khác, kiên nhẫn chờ đến lượt lời của mình.
Nghiêm túc và tương tác với người nói.
Nêu câu hỏi về những ý kiến chưa rõ.
Tôn trọng quan điểm khác biệt.
Trao đổi theo tinh thần xây dựng, tránh gay gắt.
Phản hồi đúng trọng tâm câu hỏi.
Trình bày ý kiến rõ ràng, mạch lạc, dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ quan điểm cá nhân.
Giải thích những điều mà người nghe chưa hiểu.
 

Hướng dẫn soạn mẫu 1 bài soạn văn 8 Chân trời sáng tạo phần nói và nghe

Dưới đây là 1 bài soạn mẫu Trung tâm Gia sư Học là Giỏi gợi ý cho Bài 3: Sự sống thiêng liêng, Phần nói nghe: Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội.
Yêu cầu: 
Bài viết của em được chọn để tham gia buổi tọa đàm “Con người và thiên nhiên” do nhà trường tổ chức. Dựa vào bài viết, em hãy trình bày ý kiến đồng tình hay phản đối về một vấn đề môi trường hoặc thiên nhiên mà em quan tâm.
Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, thời gian và không gian nói
Đề tài: Ảnh hưởng của khí hậu biến đổi đến môi trường và con người.
Người nghe: Học sinh, giáo viên, và những người quan tâm đến vấn đề môi trường và thiên nhiên.
Thời gian và không gian nói: Buổi tọa đàm diễn ra trong 60 phút, tại hội trường của trường, có thời gian để trình bày và trao đổi ý kiến với người nghe.
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
Mở đầu:
Giới thiệu vấn đề về ảnh hưởng của khí hậu biến đổi đến môi trường và con người.
Nêu rõ ý kiến đồng tình hoặc phản đối của mình về vấn đề này.
Phần chính:
Giải thích khí hậu biến đổi và cách nó ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống của con người.
Khẳng định luận điểm đồng tình hoặc phản đối, cung cấp bằng chứng hoặc ví dụ để minh họa cho ý kiến của mình.
Đề cập đến những biện pháp mà cần thực hiện để giải quyết vấn đề.
Kết thúc: 
Khẳng định lại ý kiến của mình.
Đề xuất giải pháp cụ thể hoặc nêu bài học nhận thức và hành động.
Bước 3: Luyện tập và trình bày
Khi luyện tập và trình bày, em chú ý:
Chào người nghe, tự giới thiệu bản thân.
Lựa chọn từ ngữ phù hợp với văn nói.
Dự kiến các câu hỏi, phản hồi của người nghe và câu trả lời của em.
Bài nói tham khảo:
Kính thưa các quý vị đại biểu, các thầy cô giáo, các bạn học sinh và những người quan tâm đến bảo vệ môi trường và thiên nhiên. Em tên là Nguyễn Văn A, là học sinh lớp 8A1, hôm nay em rất vinh dự khi được đứng ở đây để trình bày bài thuyết trình của mình về đề tài: “Ảnh hưởng của khí hậu biến đổi đến môi trường và con người” - đây là một về một vấn đề đầy nghiêm trọng và cấp bách, rất cần được quan tâm và đưa ra cách xử lí kịp thời.
Khí hậu biến đổi không chỉ là một câu chuyện đáng lo ngại mà còn là sự thật hiện tại của thế giới chúng ta. Cùng với nhiệt độ ngày càng nóng lên và tăng mực nước biển, khí hậu biến đổi đang gây ra những thay đổi lớn trong môi trường tự nhiên và cuộc sống của con người.
Khí hậu biến đổi không chỉ làm nóng lên toàn cầu, gây ra sự biến đổi của thời tiết, mà còn làm thay đổi hệ sinh thái và gây ra các hiện tượng thiên nhiên cực đoan như cơn bão, lũ lụt và hạn hán. Các cộng đồng dân cư và cơ sở hạ tầng trên khắp thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ thiệt hại nghiêm trọng do những thảm họa này.
Ngoài ra, khí hậu biến đổi cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Các bệnh về hô hấp, tim mạch và các vấn đề tâm thần đều có thể được kích thích bởi biến đổi khí hậu. Đặc biệt, những người dân sống ở các khu vực đô thị và nông thôn đang phải chịu trách nhiệm nặng nề về môi trường sống không an toàn và ô nhiễm không khí.
Trước tình hình hiện tại của khí hậu biến đổi, chúng ta cần hành động ngay bây giờ để bảo vệ môi trường và con người. Việc giảm thiểu khí thải, bảo vệ các khu vực sinh thái quan trọng và thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo là những biện pháp cụ thể mà chúng ta có thể thực hiện. Chúng ta đều có trách nhiệm hướng tới một tương lai bền vững cho hành tinh này và cho những thế hệ kế tiếp. Cảm ơn quý vị đã lắng nghe!

Bước 4: Trao đổi và đánh giá
Sử dụng bảng kiểm để tự đánh giá kĩ năng trình bày của bản thân và đánh giá bài trình bày của bạn.

Kết luận

Như vậy, Trung tâm gia sư online Học là Giỏi đã hướng dẫn các em kĩ năng nói và nghe để bài soạn văn 8 Chân trời sáng tạo đầy đủ và chính xác. Các em hãy áp dụng những chia sẻ trong bài để chuẩn bị bài thật kĩ trước khi lên lớp và thật tự tin trong các bài nói và nghe nói chung và cả trong cuộc sống nữa nha!