Cách viết mở bài nghị luận xã hội cho học sinh giỏi

Cách viết mở bài nghị luận xã hội

Phần mở bài trong một bài văn nghị luận đóng vai trò đặt vấn đề và định hướng nội dung cho toàn bộ bài viết. Có hai cách mở bài chính thường được sử dụng: mở bài trực tiếp và mở bài gián tiếp.

Mở bài nghị luận xã hội trực tiếp

Mở bài trực tiếp là cách đi thẳng vào vấn đề cần nghị luận mà không cần dẫn dắt dài dòng. Sau khi đã xác định rõ đề bài và nội dung trọng tâm, người viết nêu rõ luận điểm chính một cách ngắn gọn, súc tích. Cách này giúp bài viết nhanh chóng đi vào vấn đề, dễ hiểu và tự nhiên. Tuy nhiên, hạn chế của mở bài trực tiếp là đôi khi khiến bài viết trở nên khô khan, thiếu sự linh hoạt và hấp dẫn.

Khi áp dụng cách mở bài này, đặc biệt với dạng nghị luận văn học, cần giới thiệu được tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. Với dạng nghị luận xã hội, mở bài trực tiếp sẽ nêu khái quát vấn đề cần bàn luận, từ đó giúp người đọc dễ dàng nắm bắt ý tưởng trọng tâm. Cách mở bài này phù hợp với những người chưa thực sự thành thạo kỹ năng viết, bởi nó đơn giản và ít tốn thời gian suy nghĩ.

Ví dụ, với đề bài yêu cầu nghị luận về một hiện tượng xã hội, ta có thể mở bài như sau: “Bạo lực học đường đang là một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cả học sinh lẫn môi trường giáo dục. Vậy đâu là nguyên nhân và giải pháp cho thực trạng này?”.

Mở bài nghị luận xã hội gián tiếp

Mở bài gián tiếp là cách viết linh hoạt và sáng tạo hơn. Người viết không đặt ngay vấn đề chính mà khéo léo dẫn dắt bằng cách nêu các ý liên quan, những câu chuyện, hiện tượng, hay trích dẫn câu nói nổi tiếng để thu hút sự chú ý của người đọc. Từ đó, bài viết mới chuyển dần vào nội dung chính cần nghị luận.

Ưu điểm của cách mở bài gián tiếp là tạo ra sự mềm mại, uyển chuyển và hấp dẫn cho bài viết. Tuy nhiên, nếu không cẩn thận, cách viết này dễ bị lan man, lạc đề và mất đi sự mạch lạc. Vì vậy, khi lựa chọn mở bài gián tiếp, người viết cần đảm bảo nội dung dẫn dắt có tính liên kết và hướng đến luận đề chính.

Ví dụ, với đề bài nghị luận về giá trị của lòng nhân ái trong cuộc sống, mở bài gián tiếp có thể bắt đầu như sau: “Trong cuộc sống hiện đại với nhịp sống hối hả, đôi khi lòng nhân ái dường như bị lãng quên giữa dòng chảy của tiền tài và danh vọng. Tuy nhiên, chính lòng nhân ái lại là sợi dây kết nối con người với nhau, giúp cuộc sống thêm ý nghĩa và tốt đẹp hơn. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của lòng nhân ái trong xã hội hiện nay.”

Lưu ý khi viết mở bài nghị luận xã hội

Viết mở bài luôn là phần khó khăn đối với nhiều học sinh, đặc biệt là những bạn còn yếu về kỹ năng viết và tư duy mở bài sáng tạo. Để khắc phục điều này, một cách hiệu quả và an toàn là chuẩn bị sẵn một số mẫu mở bài chung, sau đó tùy chỉnh theo từng tác phẩm, nhân vật hoặc vấn đề cần nghị luận. Đây là giải pháp hữu ích khi học sinh vào phòng thi tâm lý căng thẳng, hồi hộp và không thể nghĩ ra một mở bài phù hợp.

Một số lưu ý khi sử dụng mẫu mở bài

- Mặc dù việc học thuộc các mẫu mở bài giúp học sinh tiết kiệm thời gian và vượt qua khó khăn ban đầu, nhưng cần biết cách điều chỉnh linh hoạt theo từng yêu cầu cụ thể của đề bài.

- Không nên sao chép y nguyên mẫu có sẵn mà cần biến tấu, thể hiện bằng ngôn từ của bản thân để tránh tình trạng “đạo văn”.

- Học sinh nên chuẩn bị trước một vài mẫu mở bài cho từng dạng đề khác nhau, vừa đảm bảo tính an toàn trong phòng thi, vừa thể hiện được sự rõ ràng, mạch lạc trong cách trình bày.

Một số mở bài chung cho nghị luận xã hội

Dưới đây là tổng hợp 1 số mở bài nghị luận xã hội hay từ học sinh giỏi mà bạn có thể tham khảo:

Mẫu 1

Cuộc sống tựa như một bức tranh lớn đầy sắc màu, và mỗi chúng ta đều có cơ hội vẽ lên đó những nét riêng của mình. Trong muôn vàn gam màu ấy, có những giá trị vô cùng quý giá như (nội dung bài viết cần nghị luận - tình yêu thương, lòng nhân ái, niềm tin…) giúp bức tranh cuộc sống trở nên rực rỡ và có ý nghĩa hơn. Vậy, hãy cùng bàn luận về giá trị quan trọng này để thấu hiểu vai trò của nó trong cuộc sống hiện đại.

Mẫu 2

Dòng chảy của thời gian không bao giờ ngừng lại, và cuộc sống vẫn luôn mang trong mình nhiều màu sắc phong phú. Giữa những bộn bề ấy, có những giá trị tốt đẹp luôn trường tồn và cần được trân trọng. Một trong số đó chính là (nội dung bài viết cần nghị luận -sự đồng cảm, lòng tử tế, tinh thần sẻ chia…). Đây là những điều giúp kết nối con người, làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu và khám phá giá trị tuyệt vời này.

Mẫu 3

Cuộc đời mỗi người là cuốn sách đang viết dở, trong đó mỗi trang giấy chứa đựng những cảm xúc, kỷ niệm và trải nghiệm khác nhau. Để cuốn sách ấy trở nên đẹp đẽ và ý nghĩa, không thể thiếu đi những giá trị quan trọng như (nội dung bài viết cần nghị luận - lòng nhân ái, niềm tin, ý chí nghị lực…). Những yếu tố này chính là chìa khóa giúp chúng ta hoàn thiện bản thân và viết nên những trang sách đáng tự hào.

Mẫu 4

Mỗi con người sinh ra đã được ban tặng hai món quà vô giá: một khối óc để suy nghĩ và một trái tim để yêu thương. Tuy nhiên, để phát huy trọn vẹn những món quà này, chúng ta cần xác định và nuôi dưỡng những giá trị sống cốt lõi. Trong đó, (nội dung bài viết cần nghị luận - tình yêu thương, lòng kiên nhẫn, sự sẻ chia) là những yếu tố quan trọng giúp con người hoàn thiện mình và xây dựng một cuộc đời có ý nghĩa.

Mẫu 5

Trong cuộc sống, mỗi người đều được trao tặng khả năng suy nghĩ và cảm nhận. Chính điều này đã giúp chúng ta xây dựng nên những giá trị sống ý nghĩa và bền vững. Một trong những giá trị quan trọng ấy chính là (nội dung bài viết cần nghị luận - lòng nhân hậu, sự trung thực, tinh thần trách nhiệm…). Những điều này tạo nên nền tảng cho một cuộc đời đáng sống và đầy ý nghĩa.

Mẫu 6

Cuộc đời là một chuyến hành trình không ngừng nghỉ, nơi mỗi người bước đi trên con đường của riêng mình. Trên hành trình đó, chúng ta luôn cần những giá trị tinh thần để soi sáng và dẫn lối. Một trong những giá trị đáng quý ấy chính là (nội dung bài viết cần nghị luận - ý chí kiên cường, lòng bao dung, khát vọng vươn lên…). Đây là kim chỉ nam giúp chúng ta hướng đến những mục tiêu lớn lao và ý nghĩa trong cuộc sống.

Mẫu 7

Con người tồn tại trong một vũ trụ bao la, nơi mọi thứ dường như nhỏ bé và hữu hạn. Thế nhưng, điều quan trọng là chúng ta luôn biết cách tìm kiếm những ý nghĩa lớn lao để làm giàu thêm cho cuộc sống của mình. Một câu nói nổi tiếng… (trích dẫn câu nói cụ thể) đã mở ra cho chúng ta một cách nhìn mới mẻ và sâu sắc về (nội dung bài viết cần nghị luận -giá trị sống, lòng nhân ái, sự cống hiến). Vậy, hãy cùng nhau phân tích và làm rõ ý nghĩa của điều này.

Kết luận

Dù là mở bài nghị luận xã hội trực tiếp hay gián tiếp, điều quan trọng nhất là đặt vấn đề rõ ràng, mạch lạc và thu hút người đọc. Việc lựa chọn phương pháp mở bài phù hợp sẽ giúp bài nghị luận xã hội trở nên thuyết phục và giàu cảm xúc hơn. Qua bài học này, trung tâm gia sư online Học là Giỏi hi vọng bạn đã biết cách để tạo mở bài riêng cho bản thân mình nhé.